angisa
De hoofddoek is de completering van de koto, een heel belangrijk onderdeel dat wordt gemaakt uit een lap katoenen stof van ongeveer 1 meter in het vierkant. Deze moet plank hard gesteven worden.
surinaamse hooddoeken
-
Voor de bijzondere hoofddoeken is er meer dan 1 meter stof nodig. De eerste Surinaamse hoofddoeken waren allemaal tere angisa's, ze hadden allemaal een staart. Van de tere angisa's zijn bekend de langa tere, doksi tere, kroroe tere en de paw tere. Wordt er meer aandacht besteed aan het binden, dan heet deze bindwijze de tai ede. De goede smaak van de draagster blijkt meestal uit de wijze waarop de tai ede wordt geplooid en geknoopt. Een bijzonderheid is dat vroeger een geheime taal gesproken werd door de verschillende wijzen van het hoofddoek binden. Ook werden de verschillende gemoedstoestemmingen door de bindwijze uitgesproken, een prachtig middel dus om allerlei hartstochten in toom te houden of op die manier iets dat men niet graag onder woorden brengt, kenbaar te maken. Zijn bijvoorbeeld de beide uiteinden van de knoop recht naar boven gestoken, dan spreekt men van Feda oftewel boosheid, verzet (als 'Let them talk', 'Lik me de m**s', 'Loop naar de pomp' of 'Don't touch'). Zijn de punten naar beneden geslagen, dan wijst dat op een rustig gemoed of betekend het dat men na een twist weer vrede wenst. Meestal is er een verhaal, geschiedenis, rond de naam van een hoofddoek. Hieronder volgen enkele voorbeelden.
Louisa kibri kibri sote, toku a meki Philip Roos kis'en
De heer Philip Roos deed maanden achtereen alle moeite om in contact te komen met mejuffrouw Louise, die niets van hem moest weten. De buren hadden dit in de gaten en zagen hoe Louise zich schuil hield. Op zekere dag lukte het de heer Roos met Louise in contact te komen. Natuurlijk moest het nieuws verspreid worden.Tangi fu piauw meki fjofo go na balcon
Vroeger werd door veel mensen het verboden Chinese spel 'Piauw' gespeeld. Voor heel weinig geld kon men dagelijks iets winnen. Zo speelde eens een jonge dame en won een heel hoog bedrag. Haar vriendinnen dachten dat ze samen een goede tijd zouden hebben, maar het meisje was verstandig en kocht een huisje met balcon ergens op Combe. Uit teleurstelling gaven de vriendinnen deze naam aan een hoofddoek.Switi fu sekseki meki yu frigiti yu ferplekti
Veel jonge mensen houden van dansen, zo ook de verpleegster naar wie deze doek genoemd is. Eens ging ze weer dansen, het werd zo laat zodat zij zich versliep en laat op haar werk kwam. Zij werd ontslagen.Jongu grasi tjari owru kaw go na pen
Er was een oude man die wegens zedenmisdrijf met een minderjarige werd veroordeeld.Fu dri mois' mois' ede anansi go na koro bere
In 1937 ontstond er ruzie tussen Dr. Nassy, directeur van het St. Vincentius Ziekenhuis en Dr. Cool, directeur van het 's Lands hospitaal, bij de geboorte van een drieling. Beide medici wilden de bevalling leiden in het ziekenhuis waar zij verantwoordelijkheid droegen.Verder enkele voorbeelden van angisa namen met betrekking tot de man-vrouw verhouding
A no de na langa fu na strati na a lobi, ma na doromofo pe a de tnapu na dape lobi de.
Jongu grasi tjari owru kaw go na pen
Brandweer oto broko Bourne oto
Yu kon leki wan roos, ma yu fringi yu srefi leki wan sneki na mindri tu lobi
Monster zonder waarde, yu bai lobi ma yu no bai pasensi
Yu taki yu frede fu opo ebi tefu kaba yu opo asaw
Yu ben denki dat na botro nanga kasi mi ben abi na tapu mi brede ma mi breti yu puru na aboma na mi tapu
Wan man no e furu kroskasi
Efu yu wani wan faste lobi yu kamradoro no musu abi tu sroto
Pikin aksi e fara bigi bon
De pina ben de, mi ben de stanfasti fy yu ati, ma di bun kon, na now yu poti mi na isri koi fu geme
Di na apra ben swa, a ben bun gi mi, ma di a kon switi, a no bun fu mi moro
Terug